تعریف خودپرداز در تعاریف بانکداری الکترونیک

خودپرداز

هر کسب و کاری ادبیات رایج کاری خود را دارد، از خرید و فروش املاک گرفته تا خودرو یا تجارت‌های عمومی‌تر مثل لوازم خانگی و پوشاک. یک حرفه‌ای کسب و کار یا به‌اصطلاح کاسب کارکشته بهتر است درک دقیق و سریعی از مفاهیم مرتبط با کار خود داشته باشد. اگرچه زمان و مسائلی که در ذات هر تجارت وجود دارد خواه ناخواه فعالان آن حوزه را با ادبیات رایج خود آشنا می‌کند، تلاش خودخواسته از طریق مطالعه کمک می‌کند مسیر پیشرفت سریع و ساده‌تر طی شود. بانکداری الکترونیک و تجهیزات مرتبط با آن مثل خودپرداز و کارتخوان هم دارای ادبیات و اصطلاحات رایج خود هستند که برخی از واژگان آنها به دلیل تکرار زیاد نیاز به واشکافی مجدد ندارد. اما برخی دیگر از این اصطلاحات، خصوصا کلمات غیرفارسی نیاز به ترجمه یا شرح مختصری دارد. این مطلب در واقع ترجمه مجدد یا شرح مختصری از اصطلاحات رایج در بانکداری الکترونیک با رویکرد تجهیزات رایج آن است که به سرمایه‌گذاران خودپرداز و دارندگان دستگاه کارتخوان کمک می‌کند شناخت بهتر و سریعتری از این کسب و کار داشته باشند.

پذیرنده

شخصی است حقیقی یا حقوقی که بر اساس قراردادی رسمی با سازمان، بانک یا شرکت معتبر از طریق ابزارهای معرفی شده (مثل خودپرداز، کارتخوان، درگاه پرداخت و غیره) توانایی دریافت یا انتقال وجه پیدا می‌کند. برای مثال وقتی یک فروشگاه درخواست خرید خودپرداز می‌دهد به عنوان یک «پذیرنده» شناخته می‌شود. پذیرنده در بانکداری الکترونیک انواع مختلف دارد. این تعاریف بسته به سامانه یا بستری است که خدمات پایه را ارائه می‌دهد برای همین ممکن است تعریف پذیرنده سیستمی در سامانه شاپرک با سایر شرکت‌ها تفاوت داشت باشد.

قرارداد پذیرنگی

بین دریافت کننده ثابت خدمات یک ابزار بانکی الکترونیک و ارائه کننده آن ابزار قراردادی منعقد می‌شود که به آن قرارداد، “پذیرندگی” می‌گویند. قرارداد پذیرندگی در واقع با بستر پذیرنده و ابزار آن مرتبط است. و در هر کشور، تابع قوانین بانکی و سازمانی مجموعه‌های بالادست خود است. که در ایران این قوانین توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ابلاغ و اعمال می‌شود.

تراکنش

آن را معادل یا فارسی شده عبارت « transaction » می‌دانند. این عبارت در الکترونیک و کامپیوتر دارای طیفی از معانی است. اما به طور خاص به اجرای دستورات در سیستم مدیریت بانک اطلاعاتی، تراکنش می گویند. در بانکداری الکترونیک درخواست‌های ارسال شده برای اجرا، مانند درخواست برداشت، واریز، انتقال، اعلام مانده حساب، اصلاح مانده و مواری از این قبیل، «تراکنش» نامیده می‌شود.

ابزار پذیرش

به مجموعه امکانات سخت‌‌افزاری و نرم‌افزاری یک سیستم که امکان تراکنش را برای کاربر فراهم می‌کند «ابزار پذیرش» می‌گویند. متداولترین ابزارهای پذیرش عبارتند از کارتخوان، خودپرداز و درگاه‌های پرداخت آنلاین. ابزارهای پذیرش به دو نوع سیستمی و غیرسیستمی تقسیم می‌شوند، اگرچه این تقسیم ‌بندی با توجه به گسترش انواع پذیرنده در تمامی شبکه‌های بانکی مورد تایید نیست.

شرکت PSP

به شرکت‌هایی که خدمات و بستر الکترونیک بین بانک و مشتری را فراهم می‌کنند شرکت PSP گفته می‌شود. در واقع یک شرکت PSP یک شرکت واسط بین بانک و مشتری است که در این بین ابزارهای متصل به خدمات هم از زیرساخت شرکت PSP استفاده می‌کند. یک دارنده دستگاه کارتخوان یا خودپرداز نیازی نیست که با شرکت psp در ارتباط یا قرارداد باشد. زمانی که دارنده دستگاه درخواست می‌کند که کارتخوان یا خودپرداز از خدمات بانک خاصی استفاده کند، شرکت ارائه کننده دستگاه بهترین psp مورد تایید خود را معرفی و روند فنی و قانونی ارتباط را به صورت کاملا قانونی و امن فراهم می‌کند. در حال حاضر 12 شرکت psp در ایران فعال هستند.

شبکه شتاب

اولین شبکه مبادلات اطلاعات بین‌ بانکی ایران به صورت الکترونیکی است که در سال 1381 راه‌اندازی و فعال شد. این سوئیچ ملی که اصطلاحا «شبکه تبادل اطلاعات بانکی» نامیده شده و عبارت شتاب هم سرواژه همین جمله است در حال حاضر تبادل اطلاعات بانکی 30 بانک، موسسه مالی و قرض‌الحسنه را به عهده دارد. همچنین این شبکه با اتصال شبکه شتاب به مرکز سوئیچینگ خارج از کشور، بین شبکه شتاب و شبکه‌های خارج از کشور در منطقه خلیج فارس اولین سوئیچ بین بانکی بین‌المللی را برای بانکهای کشور ایجاد کرد. عبارت «خودپرداز متصل به شتاب» که در بالای بعضی از خودپردازها دیده می‌شود. در واقع تاکیدی است بر یکپارچگی و امکان ارتباط با تمامی شعب و موسسات رسمی متصل به شبکه بانکی کشور.

شبکه شاپرک

شاپرک یک نظام یکپارچه پرداخت است که از نظر قانونی زیر مجموعه بانک مرکزی محسوب شده و سهامداران آن بانک مرکزی و بانک‌ های اصلی کشور هستند. این سامانه در سال 1391 فعال و وارد چرخه خدمات بانکداری الکترونیک شد. با فعال شدن این بستر کلیه بانک های کشور برای اتصال به سئویچ خدمات شرکت‌های psp ملزم هستند که به جای اتصال مستقیم به شبکه شاپرک متصل شوند که به لحاظ مدیریت اطلاعات و تامین امنیت خدمات پرداخت یک گام بسیار مهم و اساسی در بانکداری الکترونیک محسوب می‌شود.

اصطلاحات و عبارات بانکداری الکترونیک بسیار زیاد و خارج از حوصله این مقاله است. موارد اشاره شده با ترکیب و قرار گرفتن در واژگان مصطلح در کنار هم موجب خلق ده ها عبارت جدید می‌شود. مثلا وقتی از «پذیرنده» یا «صادر کننده» صحبت می‌کنیم اگر قبل از آن بانک پذیرنده، بانک صادر کننده، شرکت پذیرنده یا بستر پذیرنده قرار بگیرد خود این عبارات تعاریف متعددی خواهد داشت که در بخش‌های بعدی به شرح کوتاه عبارات پرکاربر این حوزه بیشتر خواهیم پرداخت.

source: تعاریف بانکداری الکترونیک


اتصال حساب ارزی به خودپرداز های ارزی

خودپرداز ارزی

بانک سامان اولین بانک کشور بود که سال 1396 خودپردازهای ارزی خود را (با ارائه اسنکاس دلار) راه‌اندازی کرد. اگرچه به دلیل نوسانات ارزیِ سال 1397 ، این اتفاق مهم دستگاه خودپرداز کمتر در اخبار و رسانه‌ها بازتاب یافت با این حال جریان توسعه و افزایش جایگاه تجاری اجتماعی خودپرداز بهبود قابل توجهی یافت. بانک مرکزی در یک برنامه میا‌ن‌ مدت با سیاست تدریجی تصمیم دارد روند توزیع ارز را به شعب بانک ها منتقل نمایید، بر همین اساس دستگاه atm یکی از بهترین گزینه‌ها در تحقق این برنامه‌ ریزی است. بزودی تعداد بسیار زیادی از خودپردازهای کشور مجهز به این سیستم پرداخت ارزخواهد شد و مشتریان خودپردازها می‌توانند با وارد کردن کارت بانکی و اطلاعات مورد نیاز، بر اساس مبلغ تعیین شده از طرف بانک مرکزی بدون نیاز به مراجعه به صرافی‌ها ارز دریافت کند. کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند با توزیع ارز از طریق خودپرداز این امکان بوجود خواهد آمد که ارزهای معتبر مثل دلار، یور و پوند به تدریج در خریدهای غیر بین‌المللی با مبالغ خرد نیز رواج پیدا کند.
یکی از راههای ساده حمل اسکناس، استفاده از ارزهای معتبر به جای اسکناسهای ریالی است، تنها به این دلیل که می‌توان جای یک کیف حاوی پر از اسکناس، تنها چند 100 دلاری همراه داشت. سمت دیگر این رویکرد دریافت و تبدیل آن است. طبیعی است که امروز ممکن است سوپرمارکت سرکوچه از شما در ازاء خرید «دلار یا یورو» نپذیرد اما وقتی تعداد افراد و مراجعات در سطح جامعه زیادتر شد نیاز به تبدیل آن کمتر شده و به تدریج همه افراد می‌تواند مبادلات نقدی خود را با دلار انجام دهند. اگرچه جایگزینی کامل(ریال با ارز) در خرده خریدهای روزانه مردم تقریبا محال به نظر می‌رسد اما همین امروز هم افراد ریادی به وجه نقد ارزی نیاز دارند، وجود صرافی‌ها یکی از دلایل مهم این نیاز است. این موضوع نشان می‌دهد جایگاه تجاری اجتماعی دستگاه های خودپرداز تا چه حد می‌تواند تاثیرگذار و توسعه دهنده باشد.

خودپرداز و عدم تمرکز زدایی از بازار ارز

عدم دسترسی آسان به وجه نقد ارزی یکی از دلایل متمرکز شدن بازار توزیع ارز به مراکز فیزیکی خاصی است به شکلی که در برخی از شهر های بزرگ مراکز متمرکزی با ده ها صرافی ثابت و سیار به مرکز خرید و فروش ارز تبدیل شده است. خودپرداز ها به آسانی این تمرکز فیزیکی را از بین خواهند برد. همچنین به دلیل نظارت الکترونیکی در برداشت ارز، از سو استفاده‌هایی که منجر به ایجاد بازار سیاه می‌شود جلوگیری خواهد شد. اتصال حساب‌ارزی به خودپردازهای ارزی بانک ملی از نمونه‌های دیگر این تمرکز زدایی است. طبیعی است که این برنامه به زمان احتیاج دارد تا به صورت فراگیر از کلان‌شهرها به شهرهای بزرگ و کوچکتر منتقل گردد. عابر بانک‌های ارزیبه نام خودپرداز «صراف» نیز شناخته می‌شوند و از این پس می‌توانند در تمام ساعات شبانه‌روز نقش یک صرافی تمام وقت کاملا قانونی را ایفا کنند.

مزایای وجود خودپرداز های ارزی برای سرمایه‌گذاران و مالکان خودپرداز

به احتمال زیاد برداشت وجه از خودپردازهای ارزی به دوصورت خرید ارز و برداشت مستقیم خواهد بود. با توجه به این که متقاضیان خرید ارز بسیار پرتعداد‌تر از کسانی هستتند که حساب ارزی ذخیره دارند، این افراد با خرید ارز اقدام به سه کار همزمان خواهند کرد. ابتدا وجهی را از حساب ریالی خود برداشت و به حساب دیگری واریز خواهند کرد. تراکنش صورت گرفته یعنی کارمزد و دریاف سود بیشتر برای صاحب خودپرداز. از طرف دیگر اعتبار و اعتمادسازی برای این وسلیه دوچندان خواهد شد. که به تبع آن ارزش سرمایه‌گذاری در این حوزه افزایش خواهد یافت. خودپردازهای ارزی به لحاظ سخت‌افزاری تفاوت چندانی با خودپردازهای ریالی نخواهند داشت و تنها وجه تفاوت آن ها پشتیبانی نرم‌افزای و قابلیت اتصال به حساب‌های ارزی خواهد بود. با توجه به این که این تغییرات عمدتا نرم‌افزاری است بدون افزایش سرمایه، ارزش دارایی مالکان افزایش خواهد یافت. همه اینها دلایل قابل تاملی است که نشان می‌دهد خرید خودپرداز همچنان یکی از بهترین شیوه‌های سرمایه‌گذاری توام با کسب درآمد است.

source: خودپرداز ارزی چیست؟